حجامت یک اقدام مهم است که نیازمند مقدماتی است تا اثربخش و مفیدتر باشد، بدن شما باید آمادگی و شرایط مطلوبی داشته باشد تا با حجامت ، از راه خون، مواد زائد و سمی را دفع کند. به همین منظور باید با رژیم غذایی مناسب و پرهیز از برخی رفتار‌های جاری، بدن خود را آماده حجامت کنید؛ آشنایی با برخی از تمهیدات حجامت، مستلزم نظر حکیم است و پزشک معالج شما باید با توجه به وضع مزاجی و شرایط عمومی بدن شما، آن‌ها را گوشزد کند، اما برخی از تمهیدات عمومی هستند و همگان پیش از حجامت باید آن‌ها را رعایت کنند؛ در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم:
غذاهای قبل و بعد از حجامت کدامند؟
ائمه معصومین علیهم السلام در احادیث خود به خوراک مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرموده اند.
که در اینجا برخى از آن‌ها را بیان می کنیم:
در روایتى از عبدالملک نوفلى آمده که بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
انارى بیاور، چرا که من از هیچ چیز به اندازه شریک گرفتن در خوردن انار ناراحت نمى شوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود که حجامت کنم و من نیز حجامت کردم. سپس انار دیگرى خواست
در روایت دیگرى حمیرى مى گوید:
به امام صادق(ع) نامه نوشتم و عرض کردم که من خون و صفرا دارم. زمانى که حجامت مى کنم، صفرا بر من غلبه مى کند و زمانى که حجامت را به تأخیر مى اندازم خون به من ضرر مى رساند. نظر شما در این مورد چیست؟ سپس حضرت به من نامه نوشت که حجامت کن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال کردم. ایشان نوشت حجامت کن و ماهى تازه با آب و نمک بخور. این کار را انجام دادم و سلامت یافتم
البته از متن حدیث چنین برمى آید که:
دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همه مردم.
مرد دیگرى روایت مىیکند که خدمت امام صادق علیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود:
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این که از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل کرد و فرمود این کار مُرار (صفرا) را فرو می نشاند.
امام حسن عسکرى علیه السلام میفرمایند:
بعد از حجامت انار شیرین میل کنید،
چون انار خون را آرام مىکند
و آن را در مسیر خود صاف می گرداند
یک روز امام رضا علیه السلام فرمود:
اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه کن. می خواهم حجامت کنم. تهیه کردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست کن. سوپ را براى ایشان درست کردم و حضرت از آن تناول فرمود.
امام رضا علیه السلام در رساله ذهبیه، فرمایش مفصلى در مورد خوراک بعد از آن دارند که قسمتى از آن را در اینجا مى آوریم:
پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیله پارچه کرکى یا ابریشمى یا دستمال نخى که لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یک حبه از تِریاق اکبر (نام یک داروى قدیم) به اندازه ماش میل کنید. پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف کنید و در جایى که این امکانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعه اى آب نیمگرم بنوشید. اما در فصل سرما باید سکنجبین عسلى استفاده شود که این شربت شما را از بیمارىهاى خطرناک لقوه، برص، بهق و جذام به اراده خداوند ایمن خواهد داشت
امام رضا (ع) :
سفارش مىکنم که پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مکیدن آن بنوشید. مکیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت. پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمکدار تا مدت ۳ ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست که انسان به بیمارى جرب دچار شود.
پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى
از مجموعه احادیث و روایات برمى آید که حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضر است.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که
حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوت بخش بدن است.
حضرت صادق علیه السلام فرمود
از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.
حضرت همچنین فرمود:
بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع مى شود و بیمارى دفع مى گردد.
اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن می ماند.»
ج – دعاى امام رضا علیه السلام در این مورد:
امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذکر فرموده اند!
این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمانهاى جسمى در طب اسلامى را اثبات مى کند.
متن دعا چنین است
وقتى خواستى حجامت کنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو: اَعوذ بِالّلهِ الکریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن کلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُک العافِیهَ وَ المُعافاه وَ الشِّفاءِ مِن کلّ داء.» (بحار، ج ۶۲ ص ۱۱۷)
یعنى:
در حجامت خود به خداوند کریم پناه مىبرم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى را طلب می کنم.
د – پرهیز از مقاربت و هیجانهاى عصبى برای حجامت:
امام رضا علیه السلام در رساله ذهبیه مى فرماید :
فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد… پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیک شد. به علاوه مقرر است که انسان بعد از حجامت، از حرکت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد
حجامت یک اقدام مهم است که نیازمند مقدماتی است تا اثربخش و مفیدتر باشد، بدن شما باید آمادگی و شرایط مطلوبی داشته باشد تا با حجامت ، از راه خون، مواد زائد و سمی را دفع کند. به همین منظور باید با رژیم غذایی مناسب و پرهیز از برخی رفتار‌های جاری، بدن خود را آماده حجامت کنید؛ آشنایی با برخی از تمهیدات حجامت، مستلزم نظر حکیم است و پزشک معالج شما باید با توجه به وضع مزاجی و شرایط عمومی بدن شما، آن‌ها را گوشزد کند، اما برخی از تمهیدات عمومی هستند و همگان پیش از حجامت باید آن‌ها را رعایت کنند؛ در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم:
غذاهای قبل و بعد از حجامت کدامند؟
ائمه معصومین علیهم السلام در احادیث خود به خوراک مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرموده اند.
که در اینجا برخى از آن‌ها را بیان می کنیم:
در روایتى از عبدالملک نوفلى آمده که بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
انارى بیاور، چرا که من از هیچ چیز به اندازه شریک گرفتن در خوردن انار ناراحت نمى شوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود که حجامت کنم و من نیز حجامت کردم. سپس انار دیگرى خواست
در روایت دیگرى حمیرى مى گوید:
به امام صادق(ع) نامه نوشتم و عرض کردم که من خون و صفرا دارم. زمانى که حجامت مى کنم، صفرا بر من غلبه مى کند و زمانى که حجامت را به تأخیر مى اندازم خون به من ضرر مى رساند. نظر شما در این مورد چیست؟ سپس حضرت به من نامه نوشت که حجامت کن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال کردم. ایشان نوشت حجامت کن و ماهى تازه با آب و نمک بخور. این کار را انجام دادم و سلامت یافتم
البته از متن حدیث چنین برمى آید که:
دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همه مردم.
مرد دیگرى روایت مىیکند که خدمت امام صادق علیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود:
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این که از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل کرد و فرمود این کار مُرار (صفرا) را فرو می نشاند.
امام حسن عسکرى علیه السلام میفرمایند:
بعد از حجامت انار شیرین میل کنید،
چون انار خون را آرام مىکند
و آن را در مسیر خود صاف می گرداند
یک روز امام رضا علیه السلام فرمود:
اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه کن. می خواهم حجامت کنم. تهیه کردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست کن. سوپ را براى ایشان درست کردم و حضرت از آن تناول فرمود.
امام رضا علیه السلام در رساله ذهبیه، فرمایش مفصلى در مورد خوراک بعد از آن دارند که قسمتى از آن را در اینجا مى آوریم:
پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیله پارچه کرکى یا ابریشمى یا دستمال نخى که لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یک حبه از تِریاق اکبر (نام یک داروى قدیم) به اندازه ماش میل کنید. پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف کنید و در جایى که این امکانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعه اى آب نیمگرم بنوشید. اما در فصل سرما باید سکنجبین عسلى استفاده شود که این شربت شما را از بیمارىهاى خطرناک لقوه، برص، بهق و جذام به اراده خداوند ایمن خواهد داشت
امام رضا (ع) :
سفارش مىکنم که پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مکیدن آن بنوشید. مکیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت. پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمکدار تا مدت ۳ ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست که انسان به بیمارى جرب دچار شود.
پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى
از مجموعه احادیث و روایات برمى آید که حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضر است.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که
حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوت بخش بدن است.
حضرت صادق علیه السلام فرمود
از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.
حضرت همچنین فرمود:
بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع مى شود و بیمارى دفع مى گردد.
اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن می ماند.»
ج – دعاى امام رضا علیه السلام در این مورد:
امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذکر فرموده اند!
این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمانهاى جسمى در طب اسلامى را اثبات مى کند.
متن دعا چنین است
وقتى خواستى حجامت کنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو: اَعوذ بِالّلهِ الکریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن کلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُک العافِیهَ وَ المُعافاه وَ الشِّفاءِ مِن کلّ داء.» (بحار، ج ۶۲ ص ۱۱۷)
یعنى:
در حجامت خود به خداوند کریم پناه مىبرم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى را طلب می کنم.
د – پرهیز از مقاربت و هیجانهاى عصبى برای حجامت:
امام رضا علیه السلام در رساله ذهبیه مى فرماید :
فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد… پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیک شد. به علاوه مقرر است که انسان بعد از حجامت، از حرکت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد
نکات مهم هنگام اجاره خانه برای اینکه سرتان کلاه نرود